Aşı Teknolojisi Tezli Yüksek Lisans Programı ders kataloğu ve bilgi paketi için tıklayınız.

İlk modern aşının geliştirilmesinden 200 yıldan fazla zaman geçmiş olup, aşılama ile küresel çapta enfeksiyon hastalıklarının oranı önemli ölçüde azaltılmıştır. Suçiçeği gibi bazı hastalıklar aşılama ile yok edilmiş, çocuk felci, tetanoz, difteri ve kızamık gibi hastalıkların görülme sıklığı çok düşük seviyelere indirilmiştir. 

Günümüzde piyasada olan aşıların büyük bir kısmı, hastalık yapma özelliği zayıflatılmış patojenleri içeren canlı aşılardan, canlılığını yitirmiş patojenleri içeren inaktive aşılardan veya patojenin bir parçasını içeren alt ünite aşılardan oluşmaktadır. Geleneksel yöntemlerle geliştirilen bu tip aşıların yetersiz olduğu yönler de yok değildir. Örneğin, tüberküloza karşı yaklaşık bir asır önce geliştirilen BCG aşısı çocuklarda etkili olurken erişkinlerde aşının etkinliği istenilen düzeyde değildir.  

Son yıllarda çok sayıda araştırma mevcut aşıların etkililik, güvenlilik ve maliyet açısından iyileştirilmesine veya yeni aşıların elde edilmesine odaklanmaktadır. Ancak, dünya çapında insan popülasyonlarının yoğunluğunun, yaş dağılımının ve seyahat alışkanlıklarının değişim göstermesi, bunun yanı sıra iklim değişikliklerinden dolayı yeni patojenlerin ortaya çıkması pandemik hastalık riskini beraberinde getirmektedir. Mevcut küresel sağlık tehdidi COVID-19, 2019 yılının sonunda Çin?in Wuhan kentinde başlamış ve 11 Mart 2020 tarihinde pandemi ilan edilmiştir. Covid-19?un bugüne kadar 4 milyonun üzerinde ölüme neden olduğu Dünya Sağlık Örgütü tarafından raporlanmıştır. SARS-COV-2?nin yanı sıra son yıllarda HIV, SARS, Ebola ve Zika gibi enfeksiyonların hızla yayılması dünya genelinde pandemiklere acil hazırlıkların yapılmasının, daha önceden bilinmeyen patojenlere karşı hızla aşı geliştirmenin ve kıtalar arası dağıtımının önemini bir kez daha vurgulamıştır. Dahası, patojenlerde ortaya çıkan antibiyotik direnci, enfeksiyonların önlenmesinde yeni yaklaşımlara ihtiyaç olduğunu göstermektedir. 

Yeni nesil aşı teknolojileri aşağıdaki stratejileri içermektedir:

a) İmmünojenik proteinlerin rekombinant DNA teknolojisi kullanılarak üretilmesi

b) Polipeptit aşıların kimyasal olarak sentezlenmesi

c) Farklı kaynaklardan gelen proteinlerle rekombinant aşıların oluşturulması

d) Patojen olmayan mutant ajanların genetik mühendisliği

e) Enfeksiyon ajanlarının proteinlerine ait monoklonal epitopların üretilmesi

f) Nükleik asit aşılarının geliştirilmesi

g) Nanoteknolojik taşıyıcı sistemlerin aşı geliştirmede kullanılması 

Görülmektedir ki hastalıklara karşı küresel çapta korumayı sağlamada geleneksel metotlar yeni nesil aşı adaylarının geliştirilmesi için yetersiz kalmaktadır. Hızlı bir şekilde ve büyük ölçekte üretimi sağlayacak yeni aşı teknolojileri de öncelikli öneme sahiptir. Bu tip bir üretimde hekimlerden mühendislere, kimyagerlerden yaşam bilimi uzmanlarına kadar farklı disiplinlerden gelen araştırmacılara ve bu araştırmacıların ortak bir dil konuşmasına ihtiyaç vardır. Disiplinler arası bir eğitim verecek olan Aşı Teknolojisi Yüksek Lisans Programı ile geleneksel ve yeni nesil aşıların geliştirilmesi, kontrollerinin sağlanması ve büyük çapta üretimlerinin sağlanması gibi konularda bu ihtiyacın giderilmesi hedeflenmektedir.       

Aşı Teknolojisi yüksek lisans programına kabul edilmek için yükseköğretim kurumlarında sağlık alanında en az lisans derecesi düzeyinde eğitim almış olmak gerekmektedir. Kayıt yaptıran öğrencilerin mezun olabilmeleri için Hacettepe Üniversitesi Lisansüstü Eğitim, Öğretim ve Sınav Yönetmeliğine uygun olarak ders alma sürecini tamamlamaları ve tez savunma sınavlarından başarılı olmaları beklenmektedir.